မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရခိုင်ရိုးမတောင်းပေါ်၊ အရှိုချင်းလူမျိုးတွေ အများစု နေထိုင်တဲ့ ငဖဲတောင်ပေါ်ဒေသထုတ်တဲ့ မျောက်လွှဲကျော် ကော်ဖီ ဝယ်ယူသောက်သုံးရင် ငဖဲတောင်ပေါ်ဒေသ သစ်တောပြုန်းတီးမှု လျော့ချရေးနဲ့ သီးနှံ သစ်တော ရောနှောစိုက်နေကြတဲ့ ဒေသခံတွေကို အားပေးကြရအောင်ပါ။
ငဖဲတောင်ပေါ်ဒေသဆိုတာ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ရခိုင်ရိုးမအစ အရှိုချင်းလူမျိုးတွေ အများစုနေထိုင်တဲ့ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေ ၃၀၀၀ ကျော်မှ ၄၀၀၀ ကျော်အတွင်းရှိသော ဒေသတစ်ခုပါ။
ဒီကော်ဖီဟာ ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာစိုက်ပျိုးမှုနဲ့ အသက်မွေးကြတာအပြင်၊ အကြောင်းခြင်းရာမျိုးစုံကြောင့် သစ်တောတွေပြုန်းတီးမှုကို လျှော့ချနိုင်ဖို့၊ ဒေသခံတွေ ဝင်ငွေတိုးလာဖို့ ရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ စတင်ခဲ့တဲ့ ကော်ဖီစိုက်ခင်းတွေက ထွက်ရှိလာတဲ့ မျောက်လွှဲကျော် ကော်ဖီဖြစ်ပါတယ်။
သင်သောက်နေတဲ့ကော်ဖီက သင့်ကို လန်းဆန်းစေရုံသာမက မျိုးသုန်းဖို့အန္တရာယ်ကျရောက်နေတဲ့ အနောက်ပိုင်းမျက်ခုံးဖြူမျောက်လွှဲကျော် ထိန်းသိမ်းရေးကိုပါ အထောက်အကူပေးနိုင်မှာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ သစ်တောတွေကိုလည်း ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။
မျောက်လွှဲကျော် ကော်ဖီကို သင့်အနေနဲ့ ဘာကြောင့် သောက်သင့်ပါသလဲဆိုတာ မျက်ခုံးဖြူ မျောက်လွှဲကျော် ထိန်းသိမ်းရေး ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ကော်ဖီတောင်သူတွေဟာ ငဖဲတောင်ပေါ်ဒေသက သစ်တောသယံဇာတ ရေရှည်ထိန်းသိမ်းရေးမှာ အရေးပါလွန်လှပါတယ်။
မကွေးတိုင်း၊ ငဖဲမြို့နယ်ထဲက အရှိုချင်းတိုင်းရင်းသားတွေ နေထိုင်ကြတဲ့ ပေါက်စတောင်နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်က သစ်တောတွေမှာ မျိုးသုန်းရန် အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အနောက်ဘက် မျက်ခုံးဖြူ မျောက်လွှဲကျော်တွေ အပါအဝင် ရှားပါးမျိုးစိတ်များစွာဟာ နေထိုင်ကျက်စားကြပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကတည်းက ဒေသခံတွေဟာ ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာစိုက်ပျိုးခြင်းနဲ့ ဝမ်းစာဖြည့်တင်ကြရပါတယ်။ လူဦးရေ တိုးပွားလာမှုနဲ့အတူ ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာတွေ ပိုမိုကျယ်ပြန်လာခဲ့ပါတယ်။ လူအနည်းစုကသာ နှစ်ရှည်သီးနှံစိုက်ပျိုးမှုနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုပါတယ်။
ဒီလိုသစ်တောတွေ ပြုန်းတီးလာမှုကြောင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ စတင်လို့ FFI အဖွဲ့က ရန်ပုံငွေနဲ့ နည်းပညာပံ့ပိုးပေးကာ ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာ လျော့ချနိုင်ရေးအတွက် နှစ်ရှည်သီးနှံ တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရေးကို ဒေသခံတွေကို ကူညီပေးလာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင်လို့ အဓိက နှစ်ရှည်သီးနှံအဖြစ် ကော်ဖီတိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကို ပံ့ပို့ခဲ့ပါတယ်။
“ဒေသခံများက ဝဥ၊ ငရုတ်ကောင်း၊ ကဗ္ဗလာ၊ ထောပတ်နဲ့အခြားသီးနှံတွေလည်းစိုက်ပျိုးကြပေမယ့် ကော်ဖီက စျေးကွက် မှာဝင်ငွေရ အရည်အသွေးမြင့် သီးနှံဖြစ်တဲ့အပြင် ရာသီဥတုဒဏ်ခံနိုင်ခြင်း၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ သဟဇာတ ဖြစ်ပြီး ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများ နေထိုင်နိုင်ခြင်းကြောင့် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရေးကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်”လို့ FFI- မြန်မာအစီအစဉ်က ၂၀၂၃ မတ်လက ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။
ကော်ဖီသီးနှံစိုက်ပျိုးမှုဟာ အရိပ်လိုတာကြောင့် သစ်တောများကို ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းမှု မလုပ်ရတဲ့ အတွက်၊ ယခင်ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာ လုပ်ဆောင်တဲ့ နေရာတွေမှာ သစ်ပင်တွေကို ပြန်လည်စိုက်ပျိုးရတဲ့အတွက် သစ်တောများနဲ့ဇီဝမျိုးစိတ်တွေပါ တပါတည်း ထိန်းသိမ်းသွားနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ပေါက်စတောင်ပေါ်ဒေသက ကျေးရွာ ၁၈ ရွာမှာ ဧက ၂၀၀၀ ကျော်ကို ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရေး လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် ဒေသခံတွေရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှု မြင့်တင်လာခဲ့ပါတယ်။ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးမှုဟာလည်း တဖြည်းဖြည်း ကျယ်ပြန်လာခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က စတင်လို့ သာမန်ရိုးကျ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးမှုကနေ သြဂဲနစ် စိုက်ပျိုးရေးအဖြစ် ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ တစ်နှစ်အကြာမှာတော့ တောင်သူ (၁၀၅)ဦးကို PGS သြဂဲနစ်နည်းစနစ် အသိအမှတ်ပြု လက်မှတ်ပေးအပ်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ် ထပ်မံပေးအပ်မဲ့ တောင်သူတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၁-၂၀၂၂ နဲ့ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ရာသီမှာ ထွက်ရှိတဲ့ ကော်ဖီက အရည်အသွေးလည်း ပိုကောင်းလာသလို တောင်သူတွေမှာလည်း ဝင်ငွေတွေ သိသိသာသာ တိုးတက်လာနေတယ်လို့ FFI – မြန်မာအစီအစဉ်က ပြောပါတယ်။
ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများထိန်းသိမ်းရေး နှစ်ရှည်သီးနှံ သြဂဲနစ် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးမှု ပိုအားကောင်းလာစေဖို့ နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြု Wildlife Friendly Certificate ရရှိဖို့ ကြိုးစားနေပြီး၊ နိုင်ငံတကာစျေးကွက် ရှာဖွေရေးတွေလည်း ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ FFI – မြန်မာက မနှစ်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒါကြောင့် ကော်ဖီတစ်ခွက် သောက်သုံးရင် သစ်တောထိန်းသိမ်းရေးတွေမှာ သင့်အနေနဲ့ တစ်ထောင့်တစ်နေရာက ပါဝင်နိုင်ပါပြီလို့ သတင်းကောင်းပါးလိုက်ရပ#gibbon
(ဖြည့်စွက်ချက် – အရှိုချင်း ကော်ဖီအသင်း ACCA အဖွဲ့ဟာ Wildlife Friendly Certificate ရရှိထားပြီလို့ သိရပါတယ်)
